Plaza del Granu

Se alcontra na zona sur del Barriu Húmedu (Barriu San Martín), nel cascu antigu de la ciudá de Llïón. El sou nome ouficial yía Plaza de Santa María del Camín (pula Eigrexa qu'eillí hai), pero popularmente coñocese pul nome de Plaza del Granu, debíu a que eillí cellebrabase'l mercáu de los granos, del pan ya d'outros produtos del campu. Tamién fou utilizada pa rializare corridas de toros, una mui famousa fou la d'1663, na cual festeyóuse que la Virxen fizu que chovera.

La plaza tien una forma irregular ya antiguamente alredor taba completamente porticada, guei solu quedan dalgunos pórticos cumu los arcos del antigu Palaciu del Conde de Rebolledo.

Na autualidá solu tá frecuentada pur turistas, anque dalguna vegada tuvu istaláu'l mercáu medieval de San Froilán ya tamién facense espetáculos folclóricos.

Yía una de las plazas más pintorescas de Llïón, amás cuenta cun un empedriáu típicu del Llïón medieval, asina cumu cunu fonte, la cruz ya la eigrexa qu'esplicu a continuación.

Vista xeneral de la Plaza del Granu

ART

Nesti apartáu esplicaré la cruz, la fonte ya la eigrexa qu'hai na Plaza del Granu.

Cruz

Esta escultura yía la picota de la ciudá. Las picotas yeran culunas onde se amosaba a los acusáos de dalgún crime, asina cumu las tiestas ou los cuerpos de los axusticiáos. La cruz d'esta plaza amás siñala'l llugar esautu onde la Virxen apaecióuse un 9 de Febreiru, pur esu los cunfrades de "Santa María" cantan la Salve a los pias d'esta cruz "in Sabato". La peana de pedra fizóuse nel añu 1889.

Cruz de la Plaza del Granu

Fonte

Nel añu 1769 finóuse esta escultura feicha pur Félix Cusac cuna sofita del llïonés Xosé Velasco, la oubra de la fonte yía de Isidro Cruela. Tiene un pedestal cuadráu ya sobru él hai una culuna cun base ática ya un capitel pseudocorintiu cun fueyas d'acantu ya una espadaña cunos escudos de la ciudá. Abrazandu la culuna apaecen dous neños que simbolizan la xuntura de los riéos Bernesga ya Toríu. L'augua yíavertía pula máscara d'un llïón.

Fonte de la Plaza del Granu

Eigrexa

Yía coñocida cumu Santa María del Camín, purque abelluga nel sou interior a la patrona de la ciudá. La sua costrución entamóu nel siglu XI, más o menos a la vegada que la Basílica de San Sidoru. Guei l'únicu que resta d'aquella época son los dous ábsides llaterales que pueden verse dende la Plaza del Granu. Lu demás del edificiu son añadíos ya reformas d'épocas más cercanas.

Ábside románicu de la Eigrexa

TURISMO

Esti llugar emblemáticu de la ciudá de Llïón yía un centru turísticu ensín egual, pur eiquí pasan ná más que tres rutas turísticas diferentes:

Llión insólitu

Una gran novedá nel mundiu de las rutas, yá que esplica la ciudá de Llión através de anéudotas, crimes, humor, romances...
Web: Llión insólitu
Twitter: Llión insólotu

Ruta de ornato ya salú pública 

Cun esta ruta se pone'n valor la fonte.

Aytu. de Llïón: Ruta ornato  ya salú pública

Ruta Xudía

Eiquí la plaza'n xeneral cobra emportancia pur sere testigu de l'antiga xudería llionesa.

Aytu. de Llïón: Ruta Xudía

Rede de Xuderías d'Hespaña

Twitter: Ruta Xudía Llïón

Camín de Sayagu

Na plaza alcontrase l'Abellugu de pelegrines.

Asociación d'Amigos del Camín de Sayagu de Llïón

Abellugu del Monasteriu de la Benediutinas.

CURIOSIDÁES

1. Los modillones del aleru de los ábsides na Eigrexa de Santa María del Camín, puedes alcontrare dende desnudos ata músicos.
2. L'apaeción de la Virxen nel llugar onde tá la cruz.
3. Los riéos Bernesga ya Toríu simbolizáos pur dous neñus.
4. Nel requeixu de la Cai del Barranco (guei Cai Don Gutierrez), taba la tasca del tíu "Perrito" na cual Xenarín diba siempres a pul sou oruxu ya altravesaba la Plaza del Granu dandu tumbos. Pur esu tolos Xueves santos entama eiquí la procesión de Xenarín.

El Cuélebre de Xetinu

El cuélebre yía un animal mitolóxicu, una amestura ente culuebra ya dragón. El sou cuerpu ta cubirtu d'escamas ta duras cumu'l fierru, solu hai tres llugares débiles, unu yía'l gannuelu ya los outros son los dous gueyos. Tien un aspeutu qu'espavorece a cualquiera, encluso al más valiente, amás el cuélebre se alimenta de reses ya d'humanos, asina que cumu pa nun burrantarlu. Puede habitare'n cuevas, en viescas ou'n riéus.

Cuandu yía vieyu'l cuélebre tien unas escamas mui estoxadas ya'l sou cuerpu yía mui pesáu pur esu l'animal marchase a la "Mar Tapada", un llugar onde viven toos los cuélebres vieyos protexiendu una inmensa ayalga.

Se creye qu'un annu en Xetinu, un pueblu al norte de la pruvincia de Llïón, chegóu unu d'estos cuélebres. Aquel Xunu, cumu toos los annos, xubían las merinas de la estremadura pa pastar nos frescos pastos del norte.

Unu de los rebaños tenía cumu destín el pueblu de Xetinu, eiquí la xente apreciaba asgaya a los pastoures ya pur esu siempres facíase una festa cuandu chegaban. Peru esti annu nun había naide pulas caies ya los pastoures paecióules estrannu, ata qu'el alcalde esplicoules qu'había chegáu un mostru al pueblu que toos los días xantabase parte del ganáu de los vecinos ya que vivía nel Fayéu del Monte Faedo, estu yera un problema pa los pastoures yá que necesitaban cruciare pur eillí pa chegare a los pastos ya amás las suas merinas taban en peligru.

Unu de los pastoures estremennos tuvo una ideya, cumu'l cuélebre solu xantaba'l ganáu del pueblu cuandu tenía fame, albidróu que lu miyor yera qu'enxamás tuviera fame'l mostru, pur esu se ofrecióu pa chevare al cuélebre un caldeiru de lleite tolos días pa fartarlu.

El pastour xubióu al llugar onde cazaba la bestia ya aguardóu faciendu sonare la sua frauta, cuandu apaecióu'l cuélebre el pastour se aterrerizóu peru quedóuse quietú ya cuntinuó cun la frauta, yera ablucante, funcionó'l sou plan. Dende entós el pastour chevabale al cuélebre'l sou alimentu. La allegría tornóu a Xetinu ya las oveyas pastaban selemente pulos campos.
Cun la seronda los pastoures marcharonun pa la Extremadura ya'l cuélebre entru na sua cueva pa nun salire ata primaveira.
L'hibiernu finóu, las reses tornaronun a pastare ya'l cuélebre espertóu xantandu tou lu que taba nel sou camín. En branu chegaronun los pastoures del sur, ya'l mesmu pastour valiente del annu anterior chevóule de nuevu al cuélebre un caldeiru de lleite mentantu tocaba la frauta. El cuélebre reconnocióu la música ya fou pula sua comida. La tierra tremóu cuandu la bestia chegóu, ya'l caldeiru, que taba nun cuestu, cayóuse.
El cuélebre se enfurrunnóu ya ruxióu, al pastour nun dioule tiempu de fuyire purque l'animal atrapialu cula sua calaxa estrociandule tou'l cuerpu, pero al tragare, el cuchiellu que'l pastour chevaba nel cintu, rachóu tou'l gannuelu al cuélebre.
Na montaña provocouse una truna qu'escargóu llitros d'augua creyandu una enriada qu'arrastróu'l cuerpu del cuélebre muertu a dalgún llugar, naide sabe onde.

Dalgunas presonas albidran que la corriente chevoule a la "Mar Tapada", esi llugar onde habitan los cuélebres vieyos protexiendu la sua ayalga.

Bibliografía

GONZÁLEZ GONZÁLEZ, F. Leyendas de León, Diario de León, 1999.